Bismillahirrahmanirrahim
Rüyalar kimi zaman olmazların olduğu, gerçekliğin bir kuş olup uçtuğu, develerin tellal pirelerin berber olduğu şekillere dönüşür. Bunun için de tarih boyunca rüyalar insanlara çok gizemli gelmiştir. Tarih boyunca insanlar rüyalara birçok anlam yüklemişlerdir.
Kimi zaman uyandığınız anda sizleri tüm gün etkisine alır; kimi zaman da az önce gördüklerim neydi diye düşünür durursunuz… Rüya, uykunun REM evresi denilen hızlı göz hareketi evresi ile bağlantılı hem görsel hem de işitsel algı ve duygular bütünüdür.
Rüyanın anlamını biraz daha açacak olursak; ruhun bedenden ayrıldığı zamanda yaşanan olaylar bütünü de demek mümkündür. Her insan mutlaka rüya görür. Bazı kişiler daha sık rüya görürler. Fakat herkes istediği rüyayı göremez. Rüyalarda yaşananlar tahmin edemeyeceğimiz kadar hızlı gerçekleşir. Çok kısa birkaç saniyelik rüyalar sırasında bile çok uzun ve değişik olaylar görmekteyiz.
Sözlükte “görmek” anlamındaki rü’yet kökünden türeyen rü’yâ kelimesi uyku sırasında zihinde beliren görüntülerin bütününü (düş) ifade eder. Sözlük anlamı aynı olan hulm (çoğulu ahlâm) ise daha çok korkunç düşler için kullanılır. Hz. Peygamber (sav), “Rüya Allah’tan, hulm ise şeytandandır” demiştir. (Buhârî-Müslim-Tirmizî)
Yüce Allah Kur’an’da da rüyalardan bahseder. Hz.Yusuf (asm)( Yusuf 4)ve Hz.İbrahim (asm) (Saffat 99-102) rüyaları Peygamberimizin rüyasının doğrulandığı Kur’an’da bize bildirilmektedir. (Fetih 27) Rüyadan bahseden hadislere de sık sık rastlarız.
"Sizden biriniz sevdiği bir rüya görürse o Allah'tandır. Bunun için Allah'a hamd edip rüyasını söylesin. Hoşuna gitmediği bir rüya görürse o şeytandandır. Şerrinden Allah'a sığınsın ve onu kimseye de açmasın. Yoksa kendisine zarar verecektir." (Buhârî)
Rüyalar üç çeşitiir
1. Rahmani rüya ,
2. Şeytani rüya,
3. İnsanın içinde yaşadığı olaylardan doğan rüya.
Rahmani rüya, vaki olacak olan şeyleri vukuundan evvel fıtri istidad ile idrak etmekten ibarettir. Hz. Peygamber (sav) bununla ilgili şöyle buyurur:
"Müminlerin rüyası nübüvvetin kırk altı bölümünden bir bölümdür."
Şeytani rüya, insanı korkutup üzüntüden üzüntüye sevk etmek için uyku halinde iken şeytanın insanın kalbine verdiği vesveseden ibarettir. Peygamber (sav) şöyle buyurur:
İnsanın içinde yaşadığı olaylardan doğan rüya ise insan bir şeyle meşgul olup onunla fazlasıyla ilgilendiği için hakkında rüya görür. Hz. Peygamber (sav) bir hadiste şöyle buyurur:
*Allah Teala rüyada görülebilir mi?*
Allah Teala'nın rüyada görüleceği konusu, alimler arasında ihtilaflı bir konudur.
İmamı Azam Ebu Hanife'nin rüyada Allah'ın görülebileceği; İmam Maturidi Hazretlerinin de görülemeyeceği şeklinde izahatı vardır. Hz.Peygamber (sav)'in de Allah Teala'yı rüyasında gördüğü hadislerde belirtilmektedir. (Ömer Nesefi-Taftâzânî)
Alimlerin çoğuna göre rüyada Allah'ı görmek mümkündür. Tabii Allah kendi zatıyla değil sıfatlarının ve isimlerinin tecellisiyle görünür.
Tirmizî’nin naklettiği rivayetlerde “Rabbimi en güzel surette gördüm.” manasına gelen ifadeye yer verilmiştir.(Tirmizî).
Bu konuda alimlerin ittifak ettikleri husus bu hadisin tevil ve tabiri yapılırken, “Allah’ın hiçbir mahluka benzemediği, ona bir şekil biçilemeyeceği gerçeğinden hareket etmenin zorunlu olduğu” noktasıdır.
Bu sebeple, bir kısım âlimler, bu hadisi açıklamaktan çekinmiş, bunun aklımızın idrakinden âciz kaldığı müteşabih (manası kapalı bir hadis) olduğunu söylemişlerdir.
Bunu açıklamayı tercih eden âlimler ise, Ehl-i sünnet akidesine ters düşmeyecek teviller yapmışlardır.
*Hz Peygamber (sav) rüyada görülebilir mi?*
“Beni rüyasında gören gerçekten görmüş demektir, çünkü şeytan benim sûretime giremez”hadisi sebebiyle (Buhârî-Müslim-Tirmizî) Hz. Peygamber (sav)’in rüyada görülebileceği görüşü genelde olumlu karşılanmıştır.
Dinde rüya kesin bilgi kaynağı değildir. Dolayısıyla rüyada Hz.Peygamber (sav)'i görerek ondan tâlimat aldığını söyleyenlere itibar edilmez. Hz. Peygamber (sav), “Uyanıncaya kadar uyuyan kişiden kalem kaldırıldı” buyurmuştur (Buhârî-Dâvûd).
Buna göre mükellef olmayan bir kişinin uykusunda gördükleriyle nasıl amel edilebilir? Ancak bir insan rüya görür, rüyada Hz.Peygamber(sav)'den bir şeyler duysa bu duyduklarına hadis denmediği gibi bunların dinen bir bağlayıcılığı da yoktur. Bu sözler dinin esaslarına, ruhuna aykırı düşmüyorsa sadece rüya gören onunla amel edebilir. Bunda da bir sakınca yoktur.
İslâm kültüründe rüyaların yorumlanması (tabir) yaygın bir uygulamadır. “Uykuda yaşanan olayların enfüsî ve âfâkî yönlerini ayırt edip bir karîne ile onların ötesindeki hakikate geçme” demek olan tabir sembolik bir dilin çözümlenmesidir. Radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre, Hz.Peygamber (sav) şöyle buyurdu: “Sizden biriniz hoşlanmadığı bir rüya görünce, sol tarafına üç defa tükürsün; şeytanın şerrinden de üç defa Allah’a sığınsın; yattığı tarafından da öbür yanına dönsün”. (Buhari) Rüya tabiri yapanlara “muabbir”, bu maksatla yazılan kitaplara “tâbirnâme” denilmektedir.
En doğru olan, görülen Rahmani rüyaları Salih insanlara tabir ettirmektir. Rüya tabirleri adı altında yazılan kitaplardaki semboller kişinin gördüğü sembollerin durumu ve görünen şekli ile aynı olmayabilir.
Şeytani ve Nefsani rüyaları gören kişi bunları tabir ettirmesin, sussun.
Bir insan da kötü rüya gördüğü zaman hadiste belirtilen şu hususları yapmalıdır. Câbir radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Sizden biriniz hoşlanmadığı bir rüya görünce, sol tarafına üç defa tükürsün; şeytanın şerrinden de üç defa Allah’a sığınsın; yattığı tarafından da öbür yanına dönsün”. (Buhari)
