Avrupa’da sosyal medya gerçeği

Bakan Albayrak ve eşi Esra Albayrak’ın yeni bir evlatları dünyaya geldi. Berat Albayrak, ailesinin mutluluğunu sosyal medyadan duyurdu. Bakan ve ailesinin mutluluğunu paylaşan binlerce mesajın yanında az da olsa maalesef insanlıktan nasibini almamış mahlûklar, sosyal medya üzerinden çirkin bir saldırı başlattılar.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Üzerinde konuşmak bile insanın kalbini acıtıyor” dediği paylaşımlar, anneliğin kutsiyetini ve çocukluğun masumiyetini hiçe sayan hakaret ve nefret söylemlerini içermekteydi.

Lanetlenmesi ve ağır cezalar verilmesi gereken bu tip sosyal medya paylaşımları, maalesef her geçen gün artıyor. Yaygınlaşıyor. Hatta normalleştiriliyor.

Sosyal medyanın denetlenmesinin zorluğu ve uluslararası şirketlerin kendilerini her türlü denetimden muaf görmeleri; yalanı, iftirayı, manipülasyonu, nefret söylemini, düşmanlığı, kişi haklarına saldırıyı ve terörizmi cesaretlendiren içeriklerin yaygınlaşmasını teşvik ediyor.

Sosyal medyada gerçek adlarını gizleyen kişiler, istediği gibi at koşturuyor. Organize gruplar oluşturularak, hedefe konulan kişiler saldırı yağmuruna tutuluyor. Nasıl olsa üye oldukları sosyal medya şirketlerinin, kullanıcı isimlerini kolay kolay kaynak ülkeye vermediğini biliyorlar.

Facebook, Youtube, Twitter, Instagram ve TikTok gibi küresel sermayenin denetimindeki bu şirketlerin ulusal devletlerle iş birliği ülkeden ülkeye değişiyor.

Bu şirketler, birçok ülkede vergi vermemek için hâlâ direniyor. Birçoğu kaynak ülkede ofis açmaya bile yanaşmıyor. Hatta vergi denetimine girmemek için bazı ülkelerde kesilen cezayı ödemek işlerine geliyor.

Türkiye sosyal medya ile ilgili yasal düzenlemede çok geç kaldı. Küresel şirketler, bunun avantajını sonuna kadar kullanıyor.

Bugüne kadar Türkiye bu şirketlere, güvenlik tehdidi oluşturan içeriklerin silinmesi için başvurduğunda “ifade özgürlüğü” diyerek iletilen talebi geri çevirdiler. Terör örgütü üyelerinin hesaplarını bile dondurmaya yanaşmadılar.

Türkiye’de muhalefetin “iktidar düşünce özgürlüğüne kısıtlama getiriyor” diye bu düzenlemelere karşı çıkacağını baştan bildikleri için iş birliğine gitmiyorlar.

ABD, Almanya ve Fransa gibi ülkeler küresel sosyal medya platformları ile ilgili çoktan ulusal düzenlemelerini yaptılar. Hatta Almanya ve Fransa ihtiyaç duydukça ilgili yasalarını daha ağır yaptırım ve cezalarla birkaç kez güncelledi.

Örneğin Fransız yasalarına göre, sosyal medya şirketleri nefret içerikli paylaşımları 24 saat içerisinde kaldırmak zorunda. Terör propagandası yapan içerikler ise bir saat içinde silinmek mecburiyetinde.

Ayrıca, nefret söylemi ve terör propagandası yapan kişilere bir yıl hapis ve 15 bin avro para cezası verilebiliyor. İnternette söz konusu paylaşımları kaldırmayan şirketler, 1,25 milyon avroya kadar para cezasına çarptırılıyor.

Almanya’nın cezaları da Fransa’dan hiç de geri kalır değil. Örneğin Alman yasasına göre zararlı içerikleri kaldırmaya yanaşmayan sosyal medya şirketlerine 50 milyon avroya kadar ceza verilebiliyor.

Bakmayın siz Türkiye’de benzer bir düzenleme tartışması başladığında, AB ülkelerinin “ifade özgürlüğünün zarar görmesinden endişeliyiz” açıklamalarına.

Salgın sırasında, sosyal medyadan paylaşılan zararlı içeriklerden dolayı AB ülkelerinin pandemi ile mücadelesi zarar görünce, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Joseph Borell, “bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi için ortak küresel mücadelenin gerekliliği”nden dem vurmaya başlamıştı.

Batılı ülkeler zarar ve tehditle kendileri karşılaşınca, başka ülkelere karşı kullandıkları “ifade özgürlüğü” pek akıllarına gelmez. Her türlü yaptırım ve cezayı uygulamaya koymakta hiç tereddüt göstermezler.

Kesin olan şu: Türkiye’de sosyal medya ile ilgili düzenleme yapılmadığı müddetçe, sırayla her gün birileri nefret söylemi ve düşmanlıkla saldırıya uğrayacak. Düzenlemenin gecikmesi, sosyal medya alışkanlıklarında kötülüğün ve saldırganlığın normalleşmesini yaygınlaştırıyor.

Almanya, Fransa gibi ülkelerin çoktan hayata geçirdiği yasal düzenlemelere benzer şekilde, Türkiye de kendi sosyal medya yasasını bir an önce çıkarmalıdır. Bu, ihtiyaçtan öte artık ertelenemez bir zorunluluktur.

SETA