YAZININ SESLİ ANLATIMI
SSCB’nin dağılması ile sonuçlanan süreçte Azerbaycan halkı 1991’de bağımsızlığını ilan etti. Binlerce Azeri Türkünün ölümü ile sonuçlanan bağımsızlık kararı kolay olmadı, Azeriler binlerce evladını toprağa vermek zorunda kaldı. Ermenistan kendi lehine oluşan siyasi konjonktürü ve Rusya’nın desteğini arkasına alarak Azerbaycan’ın %21’ne tekabül eden Dağlık Karabağ’ı 1994’te tamamen işgal etti. Erivan yönetimi bununla da yetinmeyerek defalarca Azerbaycan topraklarına saldırı düzenleyip bir çok Azeri sivil ve askerin ölümüne sebep oldu. Karabağ işgalı Azerbaycan’ın zayıf askeri gücü ve Rusya dahil batılı devletlerin Ermenistan’a dolaylı desteği sonucu, işgalin 30 yıla yakın sürmesine sebep oldu.
27 Eylül 2020 Pazar sabahı Ermenistan Azerbaycan cephe hattında, Ermeni güçleri Azerbaycan sivil yerleşim birimlerine ateş açması üzerine çatışmalar başladı. Azerbaycan ordusu karşı saldırı başlatarak Ermenistan’a savaş ilan etti. Bu yazı kaleme alındığı tarih itibariyle Azerbaycan ordusu işgal edilmiş 12 bölgeyi geri almayı başarmıştır. İki ülke arasında şiddetli çatışmalar halen devam ediyor.
Türkiye Azerbaycan’a koşulsuz her türlü desteği verirken, İran’ın müslüman Azerilere karşı Ermenistan’a destek olmaya çalışması, İran’ı tartışmaların odağı haline getirmiştir. Her ne kadar İranlı yetkililer bunu inkar etselerde artık mızrak çuvala sığmamaktadır. İran’da yaşayan 35 milyona yakın Azeri Türkleri’nin varlığı, İranlı’lı bazı yetkilileri gerçeğin aksine Azerbaycan’ı destekler nitelikte açıklamalar yapmaya mecbur bıraktığı bilinmektedir. Aşağıda vereceğimiz İranlı yetkililer tarafından yapılan açıklamalar, İran’ın Ermenistan’a verdiği desteği açıkça ortaya koymaktadır.
. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan: İran’a Karabağ tutumundan dolayı minnettarız diye teşekkür etmişti.
. İran bölge uzmanlarından biri olan “Cehanbehş İzedi” İran devletine ait bir TV kanalında, Kasım Süleymani ile ilgili katıldığı bir programda, Kasım Süleymani’nin Karabağ Savaşı sırasında Ermenilere yardım ettiğini anlattı. “İzedi” bu çabaların İran’ın lehine olduğunu ve Pan Türkizm’in yayılmasını engellediğini belirtti.
. İran’ın Doğu Azerbaycan Eyaleti Vali Yardımcısı “Aliyar Rastgu” 29 Eylül’de İran’ın resmi ajansı IRNA’ya yaptığı açıklamada, Ermenistan’ın Rusya’dan satın aldığı Kamaz kamyonlarının İran sınırından Ermenistan’a geçtiğini doğruladı.
. İran’ın Devrim Muhafızları Ordusuna bağlılığıyla bilinen “Cevan gazetesi” Karabağ’da yaşanan çatışmalarla ilgili Türkiye’nin Azerbaycan’a yaptığı yardımı eleştirerek Türkiye’yi suçladı.
. İranlı siyasetçi Ali Mutahhari: Karabağ konusunda etnik kaygılarla Ermenistan tarafını tutmamalıyız diye açıklama yaptı.
İran’da “Ali Hamaney’in” başında bulunduğu devrim muhafızlarına yakınlığı ile bilinen pekçok medya organı, İranlı yöneticilerin Azerbaycan’la alakalı olumlu söyleminin aksine Erivan yönetimine açıktan destek verildiği ve Azerbaycan’a yardım ettiği için Türkiye’nin acımasızca eleştirildiği haberleri görmek pekala mümkün. İran rejimi, kirli yalan üzerine kurulu bir siyaset izlemeyi ısrarla sürdürmektedir.
İran güvenlik güçleri :
İran şehirlerinde, Pkk ve Ermeni çeteleri tarafından yapılan gösterilere ses çıkarmadığı gibi onları kollayıp gözetmektedir. Aynı İranlı güvenlik güçleri, Karabağ için destek gösterisi yapan Azeri Türkleri’ni acımasız bir şekilde coplamış gösteriye katılan bir çok kişi tutuklanarak darp edilmiştir.
İran resmi makamları ne kadar farkında bilemiyorum. İran’ın yıllardır Ermenistan’a verdiği destek vede Azeri Türkleri’ne karşı ortaya konan ırkçılık söylemi, Azeri Türkleri arasında milliyetçilik duygularını kabartmış ve bu durum Azeri Türkleri’nin İran devletinden uzaklaşmasına zemin hazırlamıştır. İran rejimine bağlılığı ile bilinen Azeri şii din adamları arasında dahi merkezi otoriteye karşı büyük kopuş ve öfkenin varlığından söz edebiliriz. İran Ermenistan ile olan sınır kapısını kapatmaması, İran rejiminin samimiyetsiz olduğunun en büyük işaretidir. Dolayısıyla İran devleti tarafından Azerilere karşı Hristiyan Ermenistan’a verilen destek artık inkar edilemiyecek bir boyuta ulaşmıştır. İran’ın etnisite üzerine kurmaya çalıştığı ötekileştirici siyaset dili mutlaka İran iç kamoyunda bir yansıması olacaktır. Bu konuyu başka bir yazıda ele alacağız.
İran rejiminin Ermenistan ile olan ilişkisi ve onlara verilen desteği, en iyi anlatan İran’da yapılmış bir anket sonucunu örnek verebiliriz.
Asr-ı İran gazetesinin yaptığı anket :
Katılımcı sayısı : 27500
Ankete katılanlara yöneltilen sorular : “İran, Azerbaycan ile Ermenistan arasında cereyan eden savaşta ne yapmalı?”
-Azerbaycan’ı desteklemeli %16.04
-Ermenistan’ı desteklemeli %44.93
-Tarafsız kalmalı %39.04
“Toprakları işgal edilerek, binlerce vatandaşı katledilmiş türlü işkencelere maruz bırakılmış Azerbaycan halkının, vatanını kurtarmak için Ermenistan ile olan savaşında, aynı din ve mezhebe sahip İran yönetiminin takındığı tavır içler acısıdır.”
İran devleti tarafından yönlendirilen İran halkının anket için verdiği cevap sanırım daha fazla lafa gerek bırakmıyor..
“Allahım zulmetmekten ve zulme uğramaktan sana sığınırız.”
Selam ve Duayla
